Milas’ta soyguncular tarafından talan edilen Karia Satrabı Mousolos’un babası Kral Hekatomnos’a ait mezar lahdi için 300 bin avroluk bir pazarlık yapıldığını söyleyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Adnan Diler, soyguncuların mezar odasını çevreleyen mermer blokları deldikleri karot makinesini soğutmak için 245 ton su kullanıldığını belirtti.
Haber: Volkan Yıldız
Milas’ta18-24 Mayıs tarihleri arasında çeşitli etkinliklerle kutlanan Müzeler Haftası kapsamında, “Müzeler ve Tartışılan Tarih; Müzelerde Konuşulmayanı Dile Getirmek: Eski Eser Kaçakçılığı ve Kaybettiklerimiz” başlığıyla bir panel düzenlendi.
Milas Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen panele katılan Milas Arkeoloji Müzesi Müdürü Gülnaz Savran, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Adnan Diler, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılık Daire Başkanlığı Uzmanı Candemir Zoroğlu ve Yrd. Doç. Dr. Hülya Bulut mezar soygunlarını konu alan birer sunum yaptı.
Panelde yaptığı konuşmada, 2010 yılında Milas’ın Hisarbaşı Mahallesi’nde bulunan 2 bin 400 yıllık Kral Hekatomnos’un Anıt Mezarı ve soygunu hakkında çarpıcı açıklamalarda bulunan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Adnan Diler, Bodrum’daki Dünya’nın 7. Harikası Mousoloseum’un ilham kaynağı olduğu belirtilen ve 2012 yılında Unesco dünya mirası geçici listesine alınan Hekatomnos Anıt Mezarı’nın soygununda mermer blokları delen karot makinesinin soğutulması için 2006 yılında 69, 2008 yılında 95 ve 2009’da 81 ton olmak üzere 3 yılda toplam 245 ton su kullanıldığını söyledi.
Yapılan araştırmalarda, karot makinelerinde kullanılan tonlarca suyu tahliye eden fosseptik kanalının kral mezarına bağlandığını belirten Prof. Dr. Diler, bazı bilim adamlarına göre Tutankhamon’un mezarının bulunmasından bile 
daha önemli görülen kral mezarının büyük zarar gördüğüne dikkat çekerek şunları kaydetti: “Antik çağ dünyasının en önemli mezar anıtı ve ölü kültünün temsilcisi olan yapıtı, bilim insanlarının keşfetmesini temenni ederdik ancak ne yazık ki böyle olmadı. Soyguncular, hem mimari tasarımı hem de sanatın diğer önemli kolları olan heykeltraşlık ve duvar resim sanatı açısından üst düzey özellikler taşıyan mezar anıtına girebilmek için mermer blokları karot makinesiyle aşmışlar. Karot makinesinin soğutulmasında kullanılan tonlarca su fosseptik kanalı vasıtasıyla mezar odasına boşaltılmış. Kireç tutan karot makinesi, tuz ruhu ve porçöz ile temizlenmiş. Bu işlem neticesinde ortaya çıkan asitli su, tabi ki mezarda bulunan paha biçilemez nitelikteki kültür varlıklarında büyük tahribat yarattı. Tabi soygunun ardından bu tahribatın durdurulması adına önemli bir çalışma başlatıldı. İtalyan ve Türk bilim insanları mezar anıtında sürdürdükleri restorasyon, iklimlendirme ve belgeleme çalışmalarına devam ediyor. Bu çalışmalar kalan kültür varlıklarının korunması ve soygunda kaçırılan eserlerin tespiti için hayati önem taşıyor. İstihbarat birimleri Hekatomnos’un tacının İskoçya’da olduğunu tespit etmiş durumda ve tacın iade girişimleri mahkeme aşamasında. Yine niteliği ve sahibinin öne çıkan kişiliğiyle Klasik ve Hellenistik Anadolu’da tek örnek olan Hekatomnos Lahdi için 300 bin avroluk bir pazarlık yapıldığı biliniyor.”
Prof. Diler’in ardından konuşan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılık Daire Başkanlığı Uzmanı Candemir Zoroğlu, kültür varlıklarının korunması için ilk kanun düzenlenemelerinin Osmanlı’da başlatıldığını belirterek, yurtdışına kaçırılan eserlerin ülkeye iadesi için çalışmaların sürdüğünü kaydetti. Yrd. Doç. Dr. Hülya Bulut ise Türkiye’deki tarihi eserlerin yanı sıra endemik türlerin de yurtdışına kaçırıldığına dikkat çekti.
Müzeler Haftası kutlama programın ikinci etkinliği ise 21 Mayıs Pazar gününde Kargıcak Mahallesi’nde mahalleliler ve dağcıların katılımıyla Labraunda Kutsal Alanı’na doğa yürüyüşü ile devam edecek. Labraunda Kutsal Alanı’nın tanıtımının yapılacağı etkinlik için saat 09.00’da Atapark’tan hareket edilecek.
22 Mayıs Pazartesi günü saat 16.00’da Pomelon Alışveriş Merkezi’nde Milas 3. El Sanatları Şenliği düzenlenerek. Etkinlikte Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas Meslek Yüksekokulu El Sanatları, Tasarım, Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümlerinden öğretim elemanları “Kültürel Değerlerimiz” isimli karma sergi açacak.
Etkinliklerde ayrıca; “Antik Dönem Giysi ve Takı Tasarımları” defilesi, Latmos Sergisi, Milas Halk Eğitimi Merkezi’nin El Sanatları Sergisi, Milas Mesleki Teknik Anadolu Lisesi Geleneksel Oyuncaklar Sergisi ve Çomakdağ Kadınlarının Baş Bağlama Geleneği Uygulaması yapılacak.
