8 Ay süren Lozan Barış Müzakereleri sonucunda 4 bölüm ve 143 maddeden oluşan Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923‘te imzalandı.
İmza sonrası; Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcilerinin oluşturduğu hükümetle, iletişimin ve ilişkilerin sağlıklı bir şekilde yürüyebilmesi için antlaşmanın taraf ülkeleri, yeni Türk Devleti’nin yönetim sistemini belirlemesi konusunda taleplerini sık sık gündeme getiriyorlardı.
Yıl 1923, aylardan Ekim, günlerden 25…
İcra vekillerinin istifasıyla ortaya çıkan yönetim krizi, Gazi Mustafa Kemal’e Cumhuriyeti ilan etmek için beklediği fırsatı verdi.
Uzun süredir hazırlandığı “Egemenlik Milletindir” düşüncesini ete kemiğe büründüreceği an gelmişti.
“Cumhuriyet” rejimini Türk Milleti’nin yeni yönetim sistemi olarak hayata geçirmenin tam zamanıydı.
Yaptığı hazırlığı paylaşmak ve anlatmak için yol arkadaşlarını 28 Ekim 1923 Perşembe gününün akşamı Çankaya Köşkü‘ne topladı.
O güzel adam o güzel cümleyi arkadaşlarına nakşetti.. “Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz.”
Gecenin geç saatlerine kadar çalıştılar.
Kanun tasarısındaki son düzenlemeleri de Mustafa İsmet’le 1921 Anayasası’nın bazı maddelerini değiştirerek hazırladılar.
Ankara Altındağ’daki 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasında gün boyu süren görüşmeler sonrasında, saat 20.30 sıralarında Cumhuriyet rejimi 158 milletvekilinin oy birliği ve “Yaşasın Cumhuriyet” tezahüratları ve alkışlarıyla kabul edildi.
Gazi, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarken kafasında kurguladığı milletin egemenliğine dayalı devlet sistemini hayata geçirmeyi başarmıştı.
O yüzdendir ki!
“Türk Milletinin kutlu gecesi Cumhuriyet ile yönetilme kararının alındığı 28 Ekim gecesi, kutlu” günüde kararın onandığı 29 Ekim günüdür.”
Mücadelen, başardıkların ve bıraktığın eserlerin önünde saygıyla ve minnetle eğiliyorum.
En büyük eserin “Cumhuriyet” en kıymetlimizdir..
***
Gazi’nin yol arkadaşlarına yeni rejim Cumhuriyet’i deklare ettiği 28 Ekim gecesi, CHP Bodrum İlçe Başkanlığı tarafından 2000’li yılların başından bu yana Cumhuriyet Balolarıyla kutlanıyor.
Önceki akşam Konacık Mahallesi’ndeki Herodot Kültür Merkezi’nde gerçekleşen Cumhuriyet Balosuna da binin üzerinde davetli katıldı.
Tuna Işın yönetimi bu yıl düzenlenen baloya, basını da davet etmeyi unutmamış. Bende davete icabet ettim.
Oldukça şık hazırlanmış salonda önce görsel sunumları sonrasında konuşmacıları izledik.
Sırasıyla Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras, CHP İlçe Başkanı Tuna Işın, CHP Muğla Milletvekilleri Cumhur Uzun ve Süreyya Öneş Derici‘yi dinledik.
Benzer içerikleri değerlendiren konuşmacıların yaptıkları söylemler, salonu gecenin karşılığı olması gereken coşkuya taşıyamayınca devreye marşlar girdi.
Cumhuriyet kelimesinin; etkili konuşmacıların vasat ses sistemiyle yaptığı etkisiz konuşmalarla çok anlaşılamadığı gecede, balo kelimesi daha çok karşılık buldu.
Gece şarkılarla danslarla tamamlandı..
***
Sokaklara gelince..
Sözün özünü söylemek gerekirse muhteşemdi..
Bodrumlular, saat 20.00’de Bodrum Marina’da başlayan “Fener Alayı” yürüyüşünün başladığı noktaya ulaşmak için büyük bir çaba sarf etti.
Marina’ya ulaşan yollarda bırakın otomobilleri park etmeyi, motosikletler için bile park yeri bulmak mümkün değildi.
Marinaya aracımla ulaşamayacağımı anlayan ben, aracımı Gümbet Kavşağına yakın bir noktaya park ettim ve yürüyerek alana ulaştım.
Sokağın; Atatürk ve arkadaşlarının yeni bir devlet kurup, onu yeni bir rejimle giydirme hikayesine ne kadar hakim olup olmadıklarını bilmem mümkün olmamakla birlikte, ona nasıl teslim olduğunu görmek çok keyifliydi.
Milet; siyasilerde bulamadığı, yakalayamadığı ve yaşamadığı Atatürk’ü kendinde buldu, sokaklarda ve alanlarda yaşadı.
Dün kendini Türk hisseden herkes Cumhuriyet‘in bir parçası oldu..
